BioForum: PAS-akkoord mist samenhangende visie op milieuproblemen

23 februari 2022

Na maandenlang onderhandelen maakte de Vlaamse Regering vandaag bekend hoe ze de stikstofuitstoot wil inperken. In het nieuwe stikstofakkoord zijn maatregelen opgenomen om de kleinere of extensievere bedrijven te ontzien. Bovendien is opnieuw ruimte gecreëerd voor de biologische sector. BioForum reageert daarom gematigd positief op het akkoord maar mist nog steeds een visie waarbij landbouwgerelateerde problemen op een samenhangende manier worden opgelost.

Voor BioForum is het evident dat maatregelen nodig zijn om de stikstofdepositie in de Vlaamse natuurgebieden in te perken. Maar dit moet op een doeltreffende manier gebeuren. Kleine en middelgrote bedrijven die nauwelijks impact hebben, mogen niet geslachtofferd worden in een generiek beleid. BioForum heeft er meermaals voor gepleit om beter rekening te houden met de reële impact die een bedrijf heeft op een nabijgelegen natuurgebied. We zien dat daar nu in zekere mate rekening mee is gehouden. 

Erkenning voor meerwaarde van bio

Voor de biosector betekent dat alvast dat een deel van de veehouders, terecht, geen maatregelen zullen moeten treffen omdat ze nauwelijks of geen negatieve impact hebben op de natuur. We zien dat het plan eindelijk rekening houdt met de meerwaarde van bio om het stikstofprobleem ten gronde aan te pakken. Die veeboeren zullen niet verplicht worden om ammoniakemissiearme stallen te zetten of luchtwassers te installeren indien dat niet mogelijk of niet effectief is omdat de biologische regels zeggen dat dieren naar buiten moeten kunnen en de stal dus openingen moet bevatten.

BioForum betreurt echter dat sommige biobedrijven in de varkens- en pluimveehouderij toch nog zullen moeten inkrimpen. Daarom vragen we dat de budgetten niet louter worden ingezet voor warme saneringen of dure uitbreidingen naar ammoniakemissiearme stallen of luchtwassers, maar ook voor nieuwe mogelijkheden in bio. De enige goede oplossing voor het stikstofprobleem is kringlooplandbouw stimuleren. Er is veel meer onderzoek nodig naar nature based solutions die niet alleen gunstig zijn voor ammoniakreductie, maar bovendien ook rekening houden met de voordelen op vlak van biodiversiteit, dierenwelzijn, klimaat enz. 

We vragen bovendien dat mogelijkheden worden opgenomen voor kleine sectoren, zoals bijvoorbeeld de geitenhouderij, om de nodige reducties te realiseren zonder dat ze moeten inkrimpen. Het voorziene correctiemechanisme voor deze sectoren is dan ook zeer terecht.

Samenhangend beleid

Rechtsonzekerheid moet absoluut vermeden worden. Als de overheid bedrijven ertoe aanzet om te investeren, dan moeten boeren zeker zijn dat ze ook op iets langere termijn niet in de problemen komen. Vandaag ligt een akkoord op tafel voor de ammoniakuitstoot.  Maar natuurgebieden en het leefmilieu in het algemeen ondervinden ook hinder van nitraat, pesticiden, verdroging, enz. Vlaanderen slaagt er nog steeds niet in om al deze problemen vanuit één samenhangend beleid te benaderen. Dergelijke systeembenadering vergt maatwerk per natuurgebied en zelfs per bedrijf, gebaseerd op de visie die voor elk Natura 2000 gebied ontwikkeld is. 

Vlaanderen blijft bovendien in de eerste plaats inzetten op ammoniakemissiearme stalsystemen en luchtwassers als dé oplossing van het probleem, al weet intussen iedereen dat deze dure technologieën de vooropgestelde reducties zelden behalen. De olifant in de kamer is dat de stikstof afkomstig is van de import van krachtvoer en kunstmest. Zolang we dat probleem niet bij de wortel aanpakken, blijft het dweilen met de kraan open. En daar kan de biosector zijn voorbeeldfunctie voor de verdere verduurzaming van de landbouw vervullen.